Είναι τραγική ειρωνεία αν όχι προκλητική υποκρισία. Την ώρα που η τρόικα των δανειστών μας, στην οποία συμμετέχει και εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , απαιτούν την Ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ καθώς και της ΕΥΔΑΘ, έκθεση της ΕΕ, που φέρνουμε σήμερα στη δημοσιότητα υπογραμμίζει:

«Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!»

Στην έκθεση σχετικά με την ποιότητα του πόσιμου νερού στην ΕΕ στην οποία εξετάζονται οι εκθέσεις των κρατών μελών για την περίοδο 2008-2010 δυνάμει της οδηγίας 98/83/ΕΚ μεταξύ άλλων, αναφέρεται:

1. Το ασφαλές πόσιμο νερό είναι ζωτικής σημασίας για τη δημόσια υγεία και σημαντική κινητήρια δύναμη για μια υγιή οικονομία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ)καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η βελτίωση της πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό και επαρκή αποχέτευση, εκτός από τα οφέλη για την υγεία μέσω της πρόληψης των μεταδιδόμενων δια του ύδατος νόσων, θα αποφέρει και σημαντικά οικονομικά οφέλη».

Τα οφέλη αυτά περιλαμβάνουν την εξοικονόμηση δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, την αύξηση του αριθμού των παραγωγικών ημερών ανά έτος, τη βελτίωση της σχολικής φοίτησης και τη μείωση των απολεσθέντων ετών ζωής.

Η βιομηχανία ύδρευσης συμβάλει επίσης σημαντικά στο ΑΕΠ. Η συνολική εκτιμώμενη ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) του τομέα των υπηρεσιών αποχέτευσης και ύδρευσης ανήλθε σε 43,84 δισ. ευρώ το 2010 και αντιστοιχούσε σε περίπου 500 000 θέσεις εργασίας σε μονάδα ισοδυνάμου πλήρους απασχόλησης (EUROSTAT 2013).

Η οδηγία για το πόσιμο νερό (98/83/ΕΚ, ΕΕ L 330 της 5.12.1998),η οποία θεσπίστηκε το 1980 και αναθεωρήθηκε το 1998 οδήγησε στην παροχή πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας σε όλη την ΕΕ.

Οι κοινές προσπάθειες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών και των φορέων παροχής υπηρεσιών οδήγησαν σε υψηλά ποσοστά συμμόρφωσης με τα πρότυπα πόσιμου νερού. Ως εκ τούτου, η οδηγία αποτελεί μια ιστορία επιτυχίας, μολονότι σχετικά άγνωστη, της νομοθεσίας της ΕΕ στον τομέα του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.  

Η ποιότητα του πόσιμου νερού και το απαιτούμενο επίπεδο επεξεργασίας σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ποιότητα των πηγών πόσιμου νερού. Επομένως, το επίπεδο προστασίας των υδάτινων πόρων, ιδίως των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, είναι αποφασιστικής σημασίας για την οδηγία για το πόσιμο νερό, δεδομένου ότι έχει αντίκτυπο στο κόστος επεξεργασίας των υδάτων.

Κατάσταση πόσιμου νερού

Το παρόν έγγραφο παρουσιάζει συνοπτικά την πορεία εφαρμογής της οδηγίας για το πόσιμο νερό, βάσει των πλέον πρόσφατων δεδομένων που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη) «Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!»

Η παροχή πόσιμου ύδατος στην ΕΕ είναι οργανωμένη σε ζώνες παροχής, δηλαδή σε γεωγραφικά καθορισμένες περιοχές εντός των οποίων το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης εισέρχεται από μία ή περισσότερες πηγές και εντός των οποίων η ποιότητα του νερού μπορεί να θεωρηθεί ως περίπου ομοιόμορφη.

Υπάρχουν περίπου 100 000 ζώνες παροχής (ΖΠ) στην ΕΕ. Στην οδηγία γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των συστημάτων παροχής μικρής και μεγάλης κλίμακας (Οι μεγάλες ΖΠ είναι μεμονωμένα συστήματα ύδρευσης που κατά μέσο όρο υπερβαίνουν τα 1 000 m³ ημερησίως ή εξυπηρετούν περισσότερα από 5 000 άτομα, ενώ οι μικρές ΖΠ δεν υπερβαίνουν τα 1 000 m³ ή εξυπηρετούν λιγότερα από 5 000 άτομα).

Οι ελάχιστες απαιτήσεις για την ποιότητα των υδάτων είναι ίδιες για τα εν λόγω συστήματα. Ωστόσο, οι απαιτήσεις παρακολούθησης διαφέρουν και τα κράτη μέλη δεν χρειάζεται να υποβάλλουν έκθεση για τα συστήματα παροχής μικρής κλίμακας. Περίπου 65 εκατομμύρια άνθρωποι εξυπηρετούνται από μικρούς φορείς ύδρευσης. 

Ο όρος «παροχή» κατά την έννοια της οδηγίας δεν σημαίνει «πρόσβαση» στο δημόσιο δίκτυο ύδρευσης (Το άρθρο 345 της ΣΛΕΕ υποχρεώνει την ΕΕ να διατηρεί ουδέτερο χαρακτήρα όσον αφορά το καθεστώς ιδιοκτησίας των υδάτων. Επομένως, στην παρούσα έκθεση δεν εξετάζεται η πτυχή του φυσικού δικαιώματος για «πρόσβαση» σε νερό). 

Η Eurostat έχει συλλέξει δεδομένα σχετικά με τον πληθυσμό που συνδέεται με το δημόσιο δίκτυο ύδρευσης (http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=env_wat_pop&lang=en)

Ωστόσο, λόγω του εθελοντικού χαρακτήρα της υποβολής των εκθέσεων, η εν λόγω συλλογή παρουσιάζει κενά δεδομένων και δεν επιτρέπει τον υπολογισμό των συνόλων/μέσων όρων της ΕΕ.

Πηγές μη επεξεργασμένων υδάτων 

Στην ΕΕ, η ύδρευση προέρχεται κυρίως από υπόγεια και επιφανειακά ύδατα, συμπεριλαμβανομένων των τεχνητών δεξαμενών. Οι πηγές υδάτων διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών. Επισκοπήσεις έχουν παρασχεθεί σε προηγούμενες εκθέσεις και συλλέγονται από τη Eurostat (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/Water_statistics)

Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στα ποσοστά μεταξύ συστημάτων παροχής μικρής και μεγάλης κλίμακας, με πολύ υψηλότερα ποσοστά πηγών υπόγειων υδάτων για τα συστήματα παροχής μικρής κλίμακας (84%).

Η μόλυνση των υπόγειων υδάτων ιδίως από ουσίες που εντοπίζονται δύσκολα, όπως τα φυτοφάρμακα, καθώς και η μόλυνση των επιφανειακών υδάτων τα οποία επηρεάζονται ολοένα και περισσότερο από την κλιματική αλλαγή (πλημμύρες, ακραίες βροχοπτώσεις, υπερχείλιση), ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα που επηρεάζουν το πόσιμο νερό. 2.2.   Ποιότητα του πόσιμου νερού

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το πόσιμο νερό είναι ασφαλές για ανθρώπινη κατανάλωση, η οδηγία για το πόσιμο νερό καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις για την ποιότητα των υδάτων. Ορίζει τις μικροβιολογικές και χημικές παραμέτρους που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία, όταν οι συγκεντρώσεις υπερβαίνουν ορισμένα κατώτατα όρια. Για καθεμία από τις παραμέτρους, η οδηγία ορίζει τις μέγιστες τιμές συγκέντρωσης οι οποίες θα πρέπει να τηρούνται. Επιπλέον των μικροβιολογικών και χημικών παραμέτρων, η οδηγία ορίζει ενδεικτικές παραμέτρους με στόχο τον προσδιορισμό ενός πιθανού κινδύνου για την υγεία του ανθρώπου που θα απαιτεί τη λήψη διορθωτικών μέτρων μόνο εάν ο εν λόγω κίνδυνος επιβεβαιώνεται μέσω περαιτέρω έρευνας.   

Τα δεδομένα που κοινοποιούνται σχετικά με τις εν λόγω παραμέτρους δείχνουν ότι η ποιότητα του πόσιμου νερού στην ΕΕ είναι γενικά αρκετά υψηλή. Η γενική τάση είναι επίσης θετική. Για τα συστήματα παροχής μεγάλης κλίμακας στη μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών, τα ποσοστά συμμόρφωσης για τις μικροβιολογικές και χημικές παραμέτρους κυμαίνονται μεταξύ 99% και 100%. Για τα λίγα κράτη μέλη που παρουσιάζουν ποσοστά συμμόρφωσης χαμηλότερα του 99% θα απαιτηθεί ενισχυμένη δράση, ούτως ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι οι πολίτες που εξυπηρετούνται από τα εν λόγω συστήματα ύδρευσης μεγάλης κλίμακας θα μπορούν να καταναλώνουν με ασφάλεια το πόσιμο νερό.