Ειδικό κεφάλαιο για τη συνεργασία σε περιβαλλοντικά θέματα περιλαμβάνει η Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (ΣΟΕΣ), που συνήψαν η ΕΕ και ο Καναδάς. με σκοπό την εγκαθίδρυση μιας σύγχρονης και προνομιακής οικονομικής σχέσης.

Σημειώνεται, πως ο Καναδάς αποτελεί έναν από τους παλαιότερους και στενότερους στρατηγικούς εταίρους της ΕΕ στον κόσμο. Οι δύο πλευρές μοιράζονται μια μακρά ιστορία κοινών αξιών και, συνεργάζονται  στενά για την αντιμετώπιση σειράς παγκόσμιων προκλήσεων, όπως είναι το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή ασφάλεια, η περιφερειακή σταθερότητα κ.λπ.

Ο Καναδάς είναι η 11η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και ο 12ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ. Με τη ΣΟΕΣ, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα απολαμβάνουν την καλύτερη μεταχείριση που έχει ποτέ προσφέρει ο Καναδάς σε οποιονδήποτε εμπορικό εταίρο, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζονται για τους φορείς από την ΕΕ ίσοι όροι ανταγωνισμού στην αγορά του Καναδά. Μέσω του ανοίγματος αγορών, η ΣΟΕΣ αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην ΕΕ, καθώς και να αποφέρει περαιτέρω οφέλη για τους Ευρωπαίους καταναλωτές.

Οι διαπραγματεύσεις για τη ΣΟΕΣ ολοκληρώθηκαν και η συμφωνία μονογραφήθηκε σε επίπεδο επικεφαλής διαπραγματευτών την 1η Αυγούστου 2014. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2014, κατά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Καναδά, ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής κ. Barroso, ο τότε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Van Rompuy και ο πρωθυπουργός Harper ανακοίνωσαν από κοινού την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τη ΣΟΕΣ,.

Η υπογραφή της συμφωνίας αναμένεται να γίνει τον Οκτώβριο του 2016, με προοπτικη να τεθεί το συντομότερο, δυνατό σε εφαρμογή.

Τα περιβαλλοντικά θέματα

Δέσμευση  για αειφόρο ανάπτυξη

Στη ΣΟΕΣ, η ΕΕ και ο Καναδάς επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους για αειφόρο ανάπτυξη. Τα δύο μέρη συμφωνούν ότι το εμπόριο και οι επενδύσεις θα πρέπει να προάγουν την προστασία του περιβάλλοντος και τα δικαιώματα των εργαζομένων, και όχι να αποβαίνουν σε βάρος τους. Η ΕΕ και ο Καναδάς έχουν δεσμευθεί να αξιοποιήσουν τη ΣΟΕΣ κατά τρόπο που θα συμβάλει ώστε να διασφαλιστεί ότι η οικονομική μεγέθυνση, η κοινωνική ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος θα αποτελούν πυλώνες που θα αλληλοενισχύονται. Η ΣΟΕΣ ενσωματώνει τις υποχρεώσεις που υπέχουν η ΕΕ και ο Καναδάς να τηρούν διεθνείς κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα των εργαζομένων και την προστασία του περιβάλλοντος, και αναθέτει στην κοινωνία των πολιτών της ΕΕ και του Καναδά σημαντικό ρόλο συμμετοχής στην υλοποίηση των δεσμεύσεων στους εν λόγω τομείς στο πλαίσιο της ΣΟΕΣ. Επιπλέον, η ΣΟΕΣ θεσπίζει μια διαδικασία για την επίλυση συναφών διαφορών, η οποία συμπεριλαμβάνει κυβερνητικές διαβουλεύσεις και μια ομάδα εμπειρογνωμόνων.

Μεταξύ άλλων στη ΣΟΕΣ  αναφέρονται, σχετικά με περιβαλλοντικά θέματα τα ακόλουθα:

ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ορισμός

Για τους σκοπούς του παρόντος κεφαλαίου ισχύει ο ακόλουθος ορισμός:

περιβαλλοντική νομοθεσία: κάθε νόμος, συμπεριλαμβανομένων των νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων, ή άλλο νομικά δεσμευτικό μέτρο ενός μέρους, σκοπός του οποίου είναι η προστασία του περιβάλλοντος, όπου περιλαμβάνεται η πρόληψη κινδύνων για τη ζωή ή την υγεία των ανθρώπων από περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως οι νόμοι ή τα μέτρα που αποσκοπούν:

α)    στην πρόληψη, τη μείωση ή τον έλεγχο της έκλυσης, απόρριψης ή εκπομπής ρύπων ή μολυσματικών παραγόντων για το περιβάλλον,
β)    στη διαχείριση των χημικών ουσιών και των αποβλήτων ή στη διάδοση πληροφοριών σχετικά με αυτήν, ή
γ)    στη διατήρηση και την προστασία της άγριας χλωρίδας και πανίδας, συμπεριλαμβανομένων των απειλούμενων ειδών και των ενδιαιτημάτων τους, καθώς και των προστατευόμενων περιοχών, αλλά δεν περιλαμβάνονται τα μέτρα ενός μέρους που αφορούν αποκλειστικά την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, τα οποία διέπονται από το κεφάλαιο είκοσι τρία (Εμπόριο και εργασία), ή τα μέτρα ενός μέρους τα οποία αποσκοπούν στη διαχείριση της συγκομιδής φυσικών πόρων για λόγους διαβίωσης ή από αυτόχθονες πληθυσμούς.

Πλαίσιο και στόχοι

Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι το περιβάλλον αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της αειφόρου ανάπτυξης και αναγνωρίζουν τη συμβολή που μπορεί να έχει το εμπόριο στην αειφόρο ανάπτυξη. Τα μέρη τονίζουν ότι η ενισχυμένη συνεργασία για την προστασία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος αποφέρει οφέλη τα οποία:

α)    προάγουν την αειφόρο ανάπτυξη•
β)    ενισχύουν την περιβαλλοντική διακυβέρνηση των μερών•
γ)    αξιοποιούν τις διεθνείς περιβαλλοντικές συμφωνίες στις οποίες είναι συμβαλλόμενα μέρη• και
δ)    συμπληρώνουν τους στόχους της παρούσας συμφωνίας·

Δικαίωμα ρύθμισης και επίπεδα προστασίας

Τα μέρη αναγνωρίζουν το δικαίωμα κάθε μέρους να ορίζει τις δικές του περιβαλλοντικές προτεραιότητες, να καθορίζει τα δικά του επίπεδα προστασίας του περιβάλλοντος και να θεσπίζει ή να τροποποιεί αναλόγως τη νομοθεσία και τις πολιτικές του, κατά τρόπο που να συνάδει με τις πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες στις οποίες είναι συμβαλλόμενο μέρος καθώς και με την παρούσα συμφωνία. Κάθε μέρος προσπαθεί να διασφαλίζει ότι οι εν λόγω νόμοι και πολιτικές προβλέπουν και ενθαρρύνουν υψηλά επίπεδα προστασίας του περιβάλλοντος, και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την περαιτέρω βελτίωση αυτών των νόμων και πολιτικών και των επιπέδων προστασίας που συνεπάγονται.

Πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες

1. Τα μέρη αναγνωρίζουν την αξία της διεθνούς περιβαλλοντικής διακυβέρνησης και των σχετικών διεθνών συμφωνιών ως απάντηση της διεθνούς κοινότητας στα παγκόσμια ή περιφερειακά περιβαλλοντικά προβλήματα, και τονίζουν την ανάγκη αναβάθμισης της αλληλοϋποστήριξης μεταξύ των εμπορικών και περιβαλλοντικών πολιτικών, κανόνων και μέτρων.
2. Κάθε μέρος επιβεβαιώνει εκ νέου τη δέσμευσή του για αποτελεσματική εφαρμογή, στη νομοθεσία και τις πρακτικές του για το σύνολο του εδάφους του, των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών στις οποίες είναι συμβαλλόμενο μέρος.
3. Τα μέρη δεσμεύονται να πραγματοποιούν διαβουλεύσεις και να συνεργάζονται, ανάλογα με την περίπτωση, για περιβαλλοντικά ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος που σχετίζονται με πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες, και ιδίως για ζητήματα σχετικά με το εμπόριο. Στη δέσμευση αυτή περιλαμβάνεται η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με:

α)    την εφαρμογή των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών στις οποίες είναι συμβαλλόμενο μέρος ένα μέρος•

β)    τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για νέες πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες•

γ)    τις απόψεις κάθε μέρους όσον αφορά την προοπτική προσχώρησης σε πρόσθετες πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες.

4. Τα μέρη αναγνωρίζουν το δικαίωμά τους να αξιοποιούν το άρθρο 28.3 (Γενικές εξαιρέσεις) σε σχέση με περιβαλλοντικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που λαμβάνουν βάσει πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών στις οποίες είναι συμβαλλόμενα μέρη.

Διατήρηση επιπέδων προστασίας

1. Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι είναι αθέμιτο να ενθαρρύνονται το εμπόριο ή οι επενδύσεις μέσω της αποδυνάμωσης ή της μείωσης των επιπέδων προστασίας που παρέχει η περιβαλλοντική νομοθεσία τους.
2. Κανένα μέρος δεν επιτρέπεται δεν παραβλέπει ή να αποκλίνει κατ’ άλλον τρόπο από την περιβαλλοντική νομοθεσία του, ούτε να παρέχει σε άλλους αυτή τη δυνατότητα, με σκοπό να ενθαρρύνει το εμπόριο ή την εγκατάσταση, την απόκτηση, την επέκταση ή τη διατήρηση μιας επένδυσης στο έδαφός του.
3. Κανένα μέρος δεν επιτρέπεται να παραλείπει, μέσω της διατήρησης ή της επανάληψης συγκεκριμένων ενεργειών ή μέσω της αδράνειας, την αποτελεσματική επιβολή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας του, με σκοπό την ενθάρρυνση του εμπορίου ή των επενδύσεων.

Πρόσβαση σε μέσα έννομης προστασίας και διαδικαστικές εγγυήσεις

1. Σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 24.5:

α)    κάθε μέρος διασφαλίζει, σύμφωνα με τη νομοθεσία του, ότι οι αρχές του που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις καταγγελλόμενες παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που τους γνωστοποιούνται από ενδιαφερομένους που διαμένουν ή είναι εγκατεστημένοι στο έδαφός του• και

β)    κάθε μέρος διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα διοικητικών και δικαστικών διαδικασιών για τα άτομα που έχουν νομικά αναγνωρισμένο συμφέρον για ένα συγκεκριμένο ζήτημα ή τα οποία υποστηρίζουν ότι υπήρξε παραβίαση δικαιώματος σύμφωνα με το δίκαιο του εν λόγω μέρους, έτσι ώστε να είναι δυνατή η λήψη αποτελεσματικών μέτρων κατά των παραβιάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας του, στα οποία περιλαμβάνονται κατάλληλα μέσα έννομης προστασίας για περιπτώσεις καταπάτησης της εν λόγω νομοθεσίας.

2. Κάθε μέρος διασφαλίζει, σύμφωνα με την εγχώρια νομοθεσία του, ότι οι διαδικασίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 στοιχείο β) δεν είναι περίπλοκες άνευ λόγου ή απαγορευτικά δαπανηρές, δεν προβλέπουν παράλογες προθεσμίες ούτε συνεπάγονται αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, παρέχουν δυνατότητα λήψης ασφαλιστικών μέτρων, εάν κριθεί σκόπιμο, και είναι εύλογες, δίκαιες και διαφανείς, εξασφαλίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι:

α)    παρέχουν στους καθ’ ων έγκαιρη ενημέρωση σε περίπτωση κίνησης διαδικασίας, η οποία ενημέρωση περιλαμβάνει περιγραφή της φύσης της διαδικασίας και της βάσης της αξίωσης•

β)    παρέχουν στους διαδίκους λογικά περιθώρια για να υποστηρίξουν ή να υπερασπιστούν τις θέσεις τους, μεταξύ άλλων μέσω της υποβολής πληροφοριών ή αποδεικτικών στοιχείων, πριν από την έκδοση τελικής απόφασης•

γ)    προβλέπουν ότι οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται γραπτώς και περιέχουν αιτιολόγηση ανάλογα με την περίπτωση και με βάση τις πληροφορίες και τα αποδεικτικά στοιχεία σε σχέση με τα οποία δόθηκε η δυνατότητα στους διαδίκους να γίνουν δεκτοί σε ακρόαση• και

δ)    παρέχουν στους συμμετέχοντες σε διοικητική διαδικασία τη δυνατότητα επανεξέτασης και, εάν συντρέχει λόγος, διόρθωσης τελικών διοικητικών αποφάσεων εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος από δικαστήριο που συστήνεται βάσει νόμου, με κατάλληλες εγγυήσεις ανεξαρτησίας και αμεροληψίας του δικαστηρίου.

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού

1. Επιπρόσθετα προς το άρθρο 27.1 (Δημοσίευση), κάθε μέρος ενθαρρύνει τη δημόσια συζήτηση με μη κρατικούς φορείς και μεταξύ αυτών σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη και τη χάραξη πολιτικών που μπορούν να οδηγήσουν στην έγκριση περιβαλλοντικής νομοθεσίας από τις δημόσιες αρχές του.
2. Κάθε μέρος προάγει την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την περιβαλλοντική νομοθεσία του, καθώς και τις διαδικασίες επιβολής και συμμόρφωσης, διασφαλίζοντας τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών στους ενδιαφερόμενους φορείς.
3. Κάθε μέρος είναι πρόθυμο να δέχεται και να εξετάζει με τη δέουσα προσοχή τις παρατηρήσεις του κοινού για θέματα που σχετίζονται με το παρόν κεφάλαιο, συμπεριλαμβανομένων γνωστοποιήσεων για προβλήματα εφαρμογής. Κάθε μέρος ενημερώνει τις αντίστοιχες εγχώριες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με τις εν λόγω γνωστοποιήσεις μέσω των μηχανισμών διαβούλευσης που αναφέρονται στο άρθρο 24.13 παράγραφος 5.

Επιστημονικές και τεχνικές πληροφορίες

1. Κατά την κατάρτιση και εφαρμογή μέτρων που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος και τα οποία ενδέχεται να επηρεάσουν το εμπόριο ή τις επενδύσεις μεταξύ των μερών, κάθε μέρος λαμβάνει υπόψη τις συναφείς επιστημονικές και τεχνικές πληροφορίες και τα σχετικά διεθνή πρότυπα, κατευθυντήριες γραμμές ή συστάσεις.
2. Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι, όταν υπάρχει κίνδυνος σοβαρής ή μη αναστρέψιμης βλάβης, η απουσία πλήρους επιστημονικής βεβαιότητας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως λόγος για να αναβληθεί η λήψη οικονομικά αποδοτικών μέτρων για την πρόληψη της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

Το εμπόριο υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος

1. Τα μέρη δεσμεύονται να καταβάλλουν προσπάθειες για τη διευκόλυνση και την προώθηση του εμπορίου και των επενδύσεων σε περιβαλλοντικά αγαθά και υπηρεσίες, μεταξύ άλλων μέσω της μείωσης των μη δασμολογικών εμποδίων που συνδέονται με τα εν λόγω προϊόντα και υπηρεσίες.
2. Τα μέρη, σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στη διευκόλυνση της άρσης των εμποδίων στο εμπόριο ή τις επενδύσεις σε αγαθά και υπηρεσίες που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, και ιδίως το εμπόριο ή τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συναφείς υπηρεσίες.

Eμπόριο δασικών προϊόντων

1. Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της διατήρησης και της αειφόρου διαχείρισης των δασών ώστε να διασφαλιστούν περιβαλλοντικές λειτουργίες και οικονομικές και κοινωνικές ευκαιρίες για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές, καθώς και της πρόσβασης στην αγορά για δασικά προϊόντα που έχουν υλοτομηθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας υλοτόμησης και από δάση με καθεστώς αειφόρου διαχείρισης.
2. Για τον σκοπό αυτό, και κατά τρόπο που συνάδει με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, τα μέρη δεσμεύονται:

α)    να ενθαρρύνουν το εμπόριο δασικών προϊόντων που προέρχονται από δάση με καθεστώς αειφόρου διαχείρισης και τα οποία έχουν υλοτομηθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας υλοτόμησης•

β)    να ανταλλάσσουν πληροφορίες και, εάν κριθεί σκόπιμο, να συνεργάζονται σε πρωτοβουλίες για την προώθηση της αειφόρου διαχείρισης των δασών, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της παράνομης υλοτομίας και του συναφούς εμπορίου•

γ)    να προάγουν την αποτελεσματική αξιοποίηση της σύμβασης για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση, η οποία υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον στις 3 Μαρτίου 1973, σε σχέση με τα είδη ξυλείας τα οποία θεωρείται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο• και

δ)    να συνεργάζονται, κατά περίπτωση, σε διεθνή φόρουμ που ασχολούνται με τη διατήρηση και την αειφόρο διαχείριση των δασών.

3. Τα μέρη συζητούν τα θέματα που αναφέρονται στην παράγραφο 2 στο πλαίσιο της επιτροπής εμπορίου και αειφόρου ανάπτυξης ή στο πλαίσιο του διμερούς διαλόγου για τα δασικά προϊόντα που αναφέρεται στο κεφάλαιο είκοσι πέντε (Διμερείς διάλογοι και συνεργασία), σύμφωνα με τους αντίστοιχους τομείς αρμοδιότητάς τους.

Εμπόριο προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας

1. Τα μέρη αναγνωρίζουν τη σημασία της διατήρησης και της αειφόρου και υπεύθυνης διαχείρισης της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας καθώς και της συμβολής τους στη διασφάλιση περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών ευκαιριών για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές.
2. Για τον σκοπό αυτό, και κατά τρόπο που συνάδει με τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, τα μέρη δεσμεύονται:

α)    να θεσπίζουν ή να διατηρούν αποτελεσματικά μέτρα παρακολούθησης, ελέγχου και επιτήρησης, όπως προγράμματα παρατηρητών, συστήματα παρακολούθησης σκαφών, έλεγχο μεταφορτώσεων, επιθεωρήσεις εν πλω, έλεγχο από το κράτος λιμένα, και συναφείς κυρώσεις, με στόχο τη διατήρηση των ιχθυαποθεμάτων και την πρόληψη της υπεραλίευσης•

β)    να θεσπίζουν ή να διατηρούν δράσεις και να συνεργάζονται για την καταπολέμηση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης («ΠΛΑ») αλιείας, όπου περιλαμβάνεται, ανάλογα με την περίπτωση, η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις δραστηριότητες ΠΛΑ αλιείας στα ύδατά τους και η υλοποίηση πολιτικών και μέτρων για τον αποκλεισμό προϊόντων ΠΛΑ αλιείας από τις εμπορικές ροές και τις δραστηριότητες ιχθυοκαλλιέργειας•

γ)    να συνεργάζονται με περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας στις οποίες τα μέρη είναι μέλη, παρατηρητές ή συνεργαζόμενα μη συμβαλλόμενα μέρη (ή, ανάλογα με την περίπτωση, στο πλαίσιο των οργανώσεων αυτών), με στόχο την επίτευξη χρηστής διακυβέρνησης, μεταξύ άλλων υποστηρίζοντας τη λήψη αποφάσεων βάσει επιστημονικών στοιχείων και τη συμμόρφωση με αυτές τις αποφάσεις στις εν λόγω οργανώσεις• και

δ)    να προάγουν την ανάπτυξη ενός περιβαλλοντικά υπεύθυνου και οικονομικά ανταγωνιστικού κλάδου υδατοκαλλιέργειας.

Συνεργασία σε περιβαλλοντικά ζητήματα

1. Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η ενισχυμένη συνεργασία αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την επίτευξη των στόχων του παρόντος κεφαλαίου, και δεσμεύονται να συνεργάζονται σε περιβαλλοντικά ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος που συνδέονται με το εμπόριο, σε τομείς όπως:

α)    ο δυνητικός αντίκτυπος της παρούσας συμφωνίας στο περιβάλλον και τρόποι για την ενίσχυση, την πρόληψη ή τον περιορισμό του αντικτύπου αυτού, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν εκτιμήσεις επιπτώσεων που έχουν πραγματοποιήσει τα μέρη•

β)    η δραστηριότητα στο πλαίσιο διεθνών φόρουμ που ασχολούνται με ζητήματα σχετικά με εμπορικές και περιβαλλοντικές πολιτικές, και ιδίως του ΠΟΕ, του ΟΟΣΑ, του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον και πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών•

γ)    η περιβαλλοντική διάσταση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και λογοδοσίας, όπου περιλαμβάνεται η εφαρμογή διεθνώς αναγνωρισμένων κατευθυντήριων γραμμών και η συνέχεια που δίνεται σε αυτές•

δ)    ο αντίκτυπος των περιβαλλοντικών κανονισμών και προτύπων στο εμπόριο, καθώς και ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των κανόνων για το εμπόριο και τις επενδύσεις, σε ό,τι αφορά μεταξύ άλλων την ανάπτυξη περιβαλλοντικών κανονισμών και πολιτικής•

ε)    οι εμπορικές πτυχές του σημερινού και μελλοντικού διεθνούς καθεστώτος για την κλιματική αλλαγή, καθώς και των εγχώριων πολιτικών και προγραμμάτων για το κλίμα που συνδέονται με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σ’ αυτήν, όπως μεταξύ άλλων ζητήματα σχετικά με τις αγορές διοξειδίου του άνθρακα, τρόποι αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων του εμπορίου στο κλίμα, καθώς και μέσα για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και την ανάπτυξη και διάδοση τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και άλλων φιλικών προς το κλίμα τεχνολογιών•

στ)    το εμπόριο και οι επενδύσεις σε περιβαλλοντικά αγαθά και υπηρεσίες, όπου περιλαμβάνονται οι περιβαλλοντικές και πράσινες τεχνολογίες και πρακτικές, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση, και η χρήση, διατήρηση και επεξεργασία του νερού•

ζ)    η συνεργασία σε ό,τι αφορά τις εμπορικές πτυχές της διατήρησης και της αειφόρου χρήσης της βιοποικιλότητας•

η)    η προώθηση της διαχείρισης του κύκλου ζωής των προϊόντων, όπου περιλαμβάνεται η μέτρηση του άνθρακα και η διαχείριση του τέλους του κύκλου ζωής των προϊόντων, η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού, η ανακύκλωση και η μείωση των αποβλήτων, καθώς και άλλες βέλτιστες πρακτικές•

1. i)    η καλύτερη κατανόηση των επιπτώσεων της οικονομικής δραστηριότητας και των δυνάμεων της αγοράς στο περιβάλλον• και

    ii)    η ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη σχέση μεταξύ πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών και διεθνών εμπορικών κανόνων.

2. Η συνεργασία που προβλέπεται στην παράγραφο 1 πραγματοποιείται με τη χρήση δράσεων και μέσων που μπορούν να περιλαμβάνουν τεχνικές ανταλλαγές, ανταλλαγές πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών, ερευνητικά προγράμματα, μελέτες, εκθέσεις, συνέδρια και εργαστήρια.
3. Τα μέρη λαμβάνουν υπόψη τις απόψεις ή τα σχόλια που υποβάλλονται από το κοινό και τους ενδιαφερόμενους φορείς κατά τον καθορισμό και την υλοποίηση των δραστηριοτήτων συνεργασίας τους, και μπορούν να φροντίζουν για μεγαλύτερη συμμετοχή των εν λόγω ενδιαφερόμενων φορέων στις δραστηριότητες αυτές, ανάλογα με την περίπτωση.

                                                                                                                                    Μαρ. Κ.