Σχέδιο για την τόνωση του ηλεκτρονικού εμπορίου παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υλοποιώντας τη στρατηγική της για την ενιαία ψηφιακή αγορά και την ενιαία αγορά. Αποτελείται από τρεις συνιστώσες:

1. Την αντιμετώπιση του γεωγραφικού αποκλεισμού,
2. Τη διασυνοριακή παράδοση δεμάτων σε πιο προσιτές τιμές
3. Την αύξηση της εμπιστοσύνης των πελατών χάρη στην καλύτερη προστασία και επιβολή της νομοθεσίας.

Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Andrus Ansip, αρμόδιος για την ψηφιακή ενιαία αγορά, δήλωσε σχετικά: «Πολύ συχνά ο κόσμος, όταν κάνει αγορές στο διαδίκτυο, εμποδίζεται να έχει πρόσβαση στις καλύτερες προσφορές ή αποφασίζει να μην αγοράσει από άλλη χώρα εξαιτίας των πολύ υψηλών τιμών παράδοσης ή ανησυχεί μήπως δεν μπορέσει να ασκήσει τα δικαιώματά του, αν κάτι πάει στραβά. Θέλουμε να λύσουμε τα προβλήματα που εμποδίζουν τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες της αγοράς και πώλησης προϊόντων και υπηρεσιών στο διαδίκτυο».

Η επίτροπος Elżbieta Bieńkowska, αρμόδια για την εσωτερική αγορά, τη βιομηχανία, την επιχειρηματικότητα και τις ΜΜΕ, πρόσθεσε: «Οι διακρίσεις που ασκούνται στους καταναλωτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες πηγάζουν από τον κατακερματισμό των αγορών κατά μήκος των εθνικών συνόρων, δεν έχουν θέση στην ενιαία αγορά».

Η επίτροπος Vĕra Jourová, αρμόδια για τη δικαιοσύνη, τους καταναλωτές και την ισότητα των φύλων, δήλωσε: «Πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη διστάζουν να αγοράσουν διαδικτυακά, επειδή δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους ή πιστεύουν πως θα είναι δύσκολο να τα ασκήσουν. Θέλω να αγοράζουν οι καταναλωτές στο διαδίκτυο με την ίδια εμπιστοσύνη που αγοράζουν και εκτός διαδικτύου. Θα δώσουμε στις αρχές προστασίας των καταναλωτών τα μέσα ώστε να επιβάλλουν αποτελεσματικότερα τα δικαιώματα των καταναλωτών στο διαδίκτυο και να πατάσσουν τις δόλιες πρακτικές».

Η συγκεκριμένη δέσμη μέτρων αποτελείται από τα ακόλουθα:

• νομοθετική πρόταση για την αντιμετώπιση του αδικαιολόγητου γεωγραφικού αποκλεισμού και άλλων μορφών διακρίσεων λόγω ιθαγένειας, κατοικίας ή εγκατάστασης•
• νομοθετική πρόταση σχετικά με τις διασυνοριακές υπηρεσίες παράδοσης δεμάτων για να αυξηθεί η διαφάνεια των τιμών και να βελτιωθεί η κανονιστική εποπτεία•
• νομοθετική πρόταση για την ενίσχυση της επιβολής των δικαιωμάτων των καταναλωτών και κατευθυντήριες γραμμές που θα διευκρινίζουν, μεταξύ άλλων, το τι μπορεί να χαρακτηριστεί ως αθέμιτη εμπορική πρακτική στον ψηφιακό κόσμο.

Η πρόληψη του γεωγραφικού αποκλεισμού και άλλων
μορφών διακρίσεων λόγω ιθαγένειας ή τόπου κατοικίας

Η Επιτροπή προτείνει νομοθεσία ώστε να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές που επιθυμούν να αγοράσουν προϊόντα και υπηρεσίες σε άλλη χώρα της ΕΕ, είτε διαδικτυακά είτε αυτοπροσώπως, δεν υφίστανται διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε τιμές, τις πωλήσεις ή τους όρους πληρωμής, εκτός εάν αυτό δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους όπως ο ΦΠΑ ή ορισμένες νομικές διατάξεις για την κοινή ωφέλεια.

Η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων έχει μεν καθιερωθεί ήδη, σύμφωνα με την οδηγία για τις υπηρεσίες, και η Επιτροπή την έχει εφαρμόσει σε τομείς υπηρεσιών, όπως οι εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων ή τα πάρκα αναψυχής, ωστόσο τόσο οι εταιρείες όσο και οι καταναλωτές θα ωφεληθούν από τη μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου σχετικά με ποιες πρακτικές επιτρέπονται και ποιες όχι. Ο κανονισμός θα παράσχει αυτή την ασφάλεια δικαίου και την εκτελεστότητα για προϊόντα και υπηρεσίες που πωλούνται είτε μέσω διαδικτύου είτε εκτός διαδικτύου.

Για να μην θεσπίζονται δυσανάλογες επιβαρύνσεις για τις επιχειρήσεις, ο κανονισμός δεν επιβάλλει υποχρέωση παράδοσης σε ολόκληρη την ΕΕ και εξαιρεί τις μικρές επιχειρήσεις, που εμπίπτουν στο κατώτατο όριο ΦΠΑ σε εθνικό επίπεδο, από ορισμένες διατάξεις.

Αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών
στο ηλεκτρονικό εμπόριο

Η προτεινόμενη αναθεώρηση του κανονισμού σχετικά με τη συνεργασία για την προστασία των καταναλωτών θα δώσει περισσότερες αρμοδιότητες στις εθνικές αρχές με σκοπό την καλύτερη επιβολή των δικαιωμάτων των καταναλωτών. Θα είναι σε θέση:

• να ελέγχουν εάν οι ιστότοποι εφαρμόζουν γεωαποκλεισμό καταναλωτών ή προσφέρουν όρους μετά την πώληση οι οποίοι δεν συμβαδίζουν με τους κανόνες της ΕΕ (π.χ. δικαιώματα υπαναχώρησης)•
• να διατάζουν την άμεση απόσυρση των ιστοτόπων που φιλοξενούν απάτες•
• να ζητούν πληροφορίες από υπηρεσίες καταχώρισης τομέων και από τράπεζες για τον εντοπισμό της ταυτότητας του υπεύθυνου επιχειρηματία.

Σε περίπτωση παραβιάσεων των δικαιωμάτων των καταναλωτών σε επίπεδο ΕΕ, η Επιτροπή θα είναι σε θέση να συντονίζει κοινές δράσεις με τις εθνικές αρχές επιβολής του νόμου για τη διακοπή αυτών των πρακτικών. Θα εξασφαλίζει ταχύτερη προστασία των καταναλωτών, ενώ θα εξοικονομείται χρόνος και πόροι για τα κράτη μέλη και τις επιχειρήσεις.

Η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, μεταξύ άλλων, για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που θέτει ο ψηφιακός κόσμος.

Αποσαφηνίζει την εφαρμογή της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Για παράδειγμα, οποιαδήποτε διαδικτυακή πλατφόρμα που μπορεί να χαρακτηριστεί «εμπορική» και προωθεί ή πωλεί αγαθά, υπηρεσίες ή ψηφιακό περιεχόμενο στους καταναλωτές πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι εμπορικές πρακτικές που εφαρμόζει συμμορφώνονται πλήρως με το καταναλωτικό δίκαιο της ΕΕ.

Οι πλατφόρμες πρέπει να αναφέρουν σαφώς ότι οι κανόνες για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων δεν ισχύουν για ιδιώτες που πωλούν προϊόντα, ενώ οι μηχανές αναζήτησης θα πρέπει να κάνουν σαφή διάκριση μεταξύ πληρωμένων καταχωρίσεων και αποτελεσμάτων φυσικής αναζήτησης.

Ιστορικό της υπόθεσης

Αυτή η δέσμη μέτρων για το ηλεκτρονικό εμπόριο συμπληρώνει δύο νομοθετικές προτάσεις σχετικά με την παροχή ψηφιακού περιεχομένου και διαδικτυακών και άλλων πωλήσεων αγαθών εξ αποστάσεως, που πρότεινε η Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2015, και την επικείμενη πρόταση απλούστευσης του ΦΠΑ, που προβλέπεται να υποβληθεί το φθινόπωρο του 2016.

Παράλληλα με την έγκριση της δέσμης για το ηλεκτρονικό εμπόριο, η Επιτροπή υπέβαλε σήμερα επικαιροποιημένους κανόνες της ΕΕ στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων και την προσέγγισή της όσον αφορά τις διαδικτυακές πλατφόρμες.