Ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία των θανάτων που συνδέονται με την εργασία στην ΕΕ, αφού αντιστοιχεί στο 53% της συνολικής θνησιμότητας που συνδέεται με την εργασία και είναι, συνεπώς, ο σημαντικότερος κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για τη βελτίωση της προστασίας των εργαζομένων από τις καρκινογόνες χημικές ουσίες, η Επιτροπή προτείνει σήμερα αλλαγές στην οδηγία για τους καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες (2004/37/ΕΚ), ώστε να περιοριστεί η έκθεση για 13 καρκινογόνες χημικές ουσίες στον χώρο εργασίας.

Η επίτροπος απασχόλησης, κοινωνικών υποθέσεων, δεξιοτήτων και εργασιακής κινητικότητας, Marianne Thyssen, δήλωσε: «Ο καρκίνος έχει τεράστιες συνέπειες για τους εργαζομένους, τις οικογένειές τους, τη βιομηχανία και την κοινωνία. Με την εν λόγω πρόταση θα σώσουμε 100.000 ζωές τα επόμενα 50 χρόνια. Η προστασία των εργαζομένων βρίσκεται στο πυρήνα των δεσμεύσεων της Επιτροπής για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη».

Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει να αντιμετωπιστεί η έκθεση των εργαζομένων σε 13 καρκινογόνες χημικές ουσίες με τη συμπερίληψη ή την τροποποίηση των οριακών τιμών στην οδηγία για τους καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες.

Αυτές οι οριακές τιμές καθορίζουν τη μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση για την παρουσία μιας καρκινογόνου χημικής ουσίας στην ατμόσφαιρα του χώρου εργασίας. Η πρόταση βασίζεται σε επιστημονικά τεκμήρια και έρχεται σε συνέχεια ευρύτατων συζητήσεων με επιστήμονες, εργοδότες, εργαζομένους, αντιπροσώπους κρατών μελών και επιθεωρητές εργασίας.

Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα νέου χημικού παράγοντα που θα προστεθεί είναι το «αναπνεύσιμο κρυσταλλικό διοξείδιο του πυριτίου» (RCS), το οποίο η Επιτροπή προτείνει να συμπεριληφθεί στην οδηγία ως «ουσία που δημιουργείται από διεργασίες», δηλαδή σκόνη που δημιουργείται από παραγωγικές διεργασίες όπως η εξόρυξη σε ορυχεία και λατομεία, η κατασκευή τούνελ και η κοπή βράχων, ή η σύνθλιψη ή άλεση υλικών που περιέχουν διοξείδιο του πυριτίου όπως το τσιμέντο, τα τούβλα ή οι βράχοι. Ενώ μερικές εταιρείες ελέγχουν καλά τις συγκεντρώσεις αερομεταφερόμενων σωματιδίων αυτής της χημικής ουσίας, πρόκειται ωστόσο για πρωταρχική αιτία τόσο για τη νόσο των πνευμόνων που καλείται «πυριτίαση» όσο και για τον επαγγελματικό καρκίνο των πνευμόνων. Η πρόταση της Επιτροπής θα παράσχει προστασία των εργαζομένων σε όλη την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κατασκευαστικού τομέα, που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 70% όλων των εργαζομένων που είναι εκτεθειμένοι στο «αναπνεύσιμο κρυσταλλικό διοξείδιο του πυριτίου».

Η θέσπιση αυτών των οριακών τιμών θα οδηγήσει σε λιγότερα κρούσματα επαγγελματικού καρκίνου. Επιπλέον, οι οριακές τιμές που προτείνει η ΕΕ προάγουν μια συνεπή προσέγγιση, αφού διαμορφώνουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού για όλους τους χρήστες και έναν κοινό στόχο για τους εργοδότες, τους εργαζομένους και τις αρχές επιβολής. Συνεπώς, η πρόταση οδηγεί σε αποτελεσματικότερο σύστημα προστασίας της υγείας των εργαζομένων και συμβάλλει στη διαμόρφωση θεμιτών όρων ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

Ιστορικό

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο καρκίνος είναι η δεύτερη σοβαρότερη αιτία θανάτου στις πιο ανεπτυγμένες χώρες – και στην Ευρωπαϊκή ένωση ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θνησιμότητας που συνδέεται με την εργασία.

Το 53% των θανάτων ετησίως που συνδέονται με την εργασία οφείλεται στον καρκίνο, σε σύγκριση με το 28% που οφείλεται σε καρδιαγγειακά νοσήματα και το 6% που οφείλεται σε νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος.

Η έκθεση σε ορισμένους χημικούς παράγοντες στην εργασία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Ενώ ο καρκίνος είναι μια σύνθετη νόσος και ορισμένοι αιτιώδεις παράγοντες είναι δύσκολο να εντοπιστούν, είναι σαφές ότι διάφορες μορφές καρκίνου που συνδέονται με την εργασία μπορούν να αποφευχθούν με τη μείωση ή την εξάλειψη της έκθεσης που οδηγεί στη νόσο.

Για να εξασφαλιστεί ότι οι εργαζόμενοι είναι προστατευμένοι από τέτοιους κινδύνους, το 2004 εκδόθηκε η οδηγία της ΕΕ για τους καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες. Σ’ αυτήν καθορίζονται τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την εξάλειψη ή τον περιορισμό της έκθεσης σε καρκινογόνους χημικούς παράγοντες και την ενίσχυση, κατ’ αυτόν τον τρόπο, της πρόληψης των επαγγελματικών καρκίνων και συναφών νοσημάτων.

Για να καθορίσει οριακές τιμές για ορισμένες καρκινογόνες ουσίες στο πλαίσιο της οδηγίας, η Επιτροπή δρομολόγησε μια επιστημονική και οικονομική αξιολόγηση για περισσότερες από 20 χημικές ουσίες προτεραιότητας. Περίπου 20 εκατομμύρια εργαζόμενοι εκτίθενται στην ΕΕ σε τουλάχιστον έναν από τους εν λόγω χημικούς παράγοντες.

Σύμφωνα με την πρόταση αυτή θα θεσπιστούν οριακές τιμές για 13 από τους συγκεκριμένους, ταυτοποιημένους χημικούς παράγοντες που έχουν προτεραιότητα. Για τους υπόλοιπους χημικούς παράγοντες χρειάζεται να γίνει περισσότερη προπαρασκευαστική δουλειά και θα ακολουθήσει σχετική πρόταση έως το τέλος του 2016.

Μερικές από αυτές τις 13 καρκινογόνες χημικές ουσίες, όπως το αναπνεύσιμο κρυσταλλικό διοξείδιο του πυριτίου (RCS), οι ενώσεις του εξασθενούς χρωμίου, η σκόνη σκληρών ξύλων ή η υδραζίνη, προσβάλλουν πολύ μεγάλους αριθμούς εργαζομένων. Για ορισμένες άλλες χημικές ουσίες υπάρχουν ενδείξεις σύμφωνα με τις οποίες απαντώνται λιγότερο συχνά, αλλά έχουν προτεραιότητα διότι ο αριθμός των κρουσμάτων καρκίνου είναι μεγάλος σε σχέση με τον αριθμό των εκτιθέμενων εργαζομένων.